afb. Kris Roderburg, 2008

134. Johannes Cock, 1495

steensoort: maaskalksteen
maten: 113 x 235 cm
locatie: schip

De zerk is sterk afgesleten. Van de vierpas in het midden zijn nog slechts enkele kleine stukjes lijn van de buitenrand te onderscheiden; de voorstelling binnenin is geheel verdwenen. Ook de evangelistensymbolen in de hoekvierpassen zijn praktisch vervaagd met uitzondering van de arend linksboven. Het oppervlak bovenaan is nu geheel leeg. Ook van de inscriptie in de tekstband is een gedeelte onleesbaar geworden.
De zerk heeft een tekstband met hoekvierpassen met daarin de evangelistensymbolen. Op het middenveld bevond zich vroeger een fraaie grote vierpas met bladmotieven op de hoeken, die tot de zijranden reikte. De binnenrand van de vierpas vertoonde fraaie veelpassen, die een zittende engel omgaven met in zijn handen een wapenschild. Boven de vierpas in het midden was een kelk met hostie gegraveerd.
Middenonder bevond zich een oude cirkelvormige verdieping, die tegenwoordig is opgevuld met een twintigste-eeuwse koperen plaat met inscriptie.
De grafzerken van de Sint-Jan te 's-Hertogenbosch II (2010) 373
Smits (23)
HIC JACET SEPULTUS
VENERABILIS VIR, DOMINUS,
JOHANNES COCK,
HUJUS ECCLESIE CANONICUS,
PRESBITER,
QUI OBIIT ANNO DOMINI MCCCCo XCVo
MENSIS SEPTEMBRIS DIE XXIII,
CUJUS ANIMA REQUIESCAT IN PACE.

Afmeting van den grafsteen: 1,13 bij 2,35 Meter.
Boven de engel, die het wapenschild draagt van Johannes Cock, bevindt zich op den grafsteen een kelk met hostie.
Beneden dien engel komt nog een ronde uitdieping voor, waarvan het beitelwerk echter geheel is afgesleten.
Vierbladige ornamenten, nagenoeg gelijk aan de sierlijke omlijsting, die den engel (hierboven afgebeeld) insluit, versnijden de hoeken van den grafsteen, waarin de vier Evangelisten-symbolen zijn aangebracht.
C.F.X. Smits, De grafzerken in de kathedrale Sint Janskerk van 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1912) 32
Verhalen en legenden

De Oirschotse non

door Henny Molhuysen

Foto: Felix Janssens
In 1658 overleed in Oirschot Maria Margaretha ab Angelis (van Valckenisse), behorend tot de orde van de Ongeschoeide Carmelitessen. Na haar dood bleef haar lichaam 'gaaf' en haar gezicht 'straalde' nog. Ook vloeide er een 'zuivere en geurende olie' uit haar lichaam. Dit stelde de Oirschotse medicus Arnoldus Fey in staat genezingen te verrichten. Het dode lichaam werd weer opgegraven en in een kloostercel gelegd. Drie Leuvense professoren onderzochten het lichaam en verklaarden dat dit alles niet met de natuur overeenkwam en aan de werking van een hogere macht moest worden toegeschreven. Het resultaat was natuurlijk dat nog meer pelgrims naar Oirschot kwamen.
Deze 'heiligenverering' stond de Staten Generaal niet aan. Hertog Moerkercken werd als spion uitgezonden naar Oirschot. Hij bracht verslag uit en het gevolg was dat Moerkercken in de nacht van 9 op 10 juli 1663 vanuit 's-Hertogenbosch naar Oirschot trok met een afdeling ruiterij van het Bossche garnizoen. Het klooster werd omsingeld en het lijk in een daarvoor speciaal meegenomen koffer gedaan en naar Den Bosch gebracht. Daar werd het op het stadhuis bewaard.
De bekende anatoom Louis de Bils deed op 20 juli een onderzoek, daarbij geassisteerd door twee hoogleraren. Voorts waren aanwezig dertien geneeskundigen, 8 hervormd en 5 katholiek, alsmede het Bossche stadsbestuur.
Na de lijkschouwing werd er een rapport opgemaakt, waaruit bleek dat het lichaam van 'de Oirschotse non' na haar dood gebalsemd was (maar niet optimaal), waardoor er praktisch geen bederf kon optreden.
Het Bossche stadsbestuur kreeg opdracht van de Staten Generaal het lichaam „bij nachte in alle stilte en secretesse te doen begraven, in eene kerk, op eene eerlijke en verzekerde plaats.”
Besloten werd dit te doen in de doopkapel van de Sint-Jan, die immers met een stevig hekwerk afgesloten was. In de nacht van zaterdag 4 op zondag 5 augustus werd het lichaam vanuit het stadhuis in een koets, omringd door vele soldaten, naar de Sint-Jan gebracht. Daarbij stilzwijgend gadegeslagen door honderden katholieke Bosschenaren die zeer verontwaardigd waren over de 'lijkenroof'. In aanwezigheid van het stadsbestuur werd Maria Margaretha begraven.
In 1795 werd een gedeelte van haar gebeente opgegraven en naar Leuven vervoerd. Restanten moeten echter in de Sint-Jan achtergebleven zijn. Daaraan herinnert ons nog een koperen zerk, in de vloer van de doopkapel.
Brabants Dagblad donderdag 14 januari 1988
Afbeeldingen

 
     
Artikelen
1988

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : De Oirschotse non
Brabants Dagblad donderdag 14 januarie 1988 		 
2010

Jan van Oudheusden en Harry Tummers (red.)

134. Johannes Cock, 1495
De grafzerken van de Sint-Jan te 's-Hertogenbosch : II Schip (2010) 373 		 
Literatuur en bronnenpublicaties

C.F.X. Smits, De grafzerken in de kathedrale Sint Janskerk van 's-Hertogenbosch (1912) 32

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Afbeeldingen
Artikelen
Literatuur
Smits (23)
Verhalen en legenden

Zie ook

De grafzerken van de Sint-Jan
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |